
![]() |
![]() Στα πλαίσια της συνέντευξης δημιουργήθηκε ένα κλίμα εγκαρδιότητας κι ακολούθησαν κι άλλες επισκέψεις μου στο σπίτι της στην Κηφισιά, όπου μου έδειξε, από το αρχείο της, χειρόγραφα του Κώστα Κινδύνη, ηχογραφήσεις(ντέμο κι ηχογραφήσεις τραγουδιών από το στούντιο) με υλικό από τους δίσκους του, αλλά και φωτογραφίες με γνωστούς καλλιτέχνες με τους οποίους είχε συνεργαστεί. Βλέποντας ότι είναι ένα αρκετά ενδιαφέρον, με ιστορική αξία, υλικό, της έκανα την πρόταση να δημοσιεύσουμε, επιλεκτικά, το πιο σημαντικό από αυτό. Αξίζει, νομίζω, να “μπει” ο αναγνώστης στο “εργαστήρι του Κώστα Κινδύνη” - μέσα από τα χειρόγραφά του, με τις παραλλαγές και τα προσχέδια γνωστών τραγουδιών του, αλλά και το, ενδεικτικό, ανέκδοτο υλικό – και να δει πως έγραφε ο σημαντικός αυτός ποιητής και στιχουργός. Ευχαριστώ - κι από αυτήν εδώ τη θέση – την σύζυγο του αείμνηστου Κώστα Κινδύνη, κ. Ελένη Κινδύνη, για το χειρόγραφο και φωτογραφικό υλικό από το ιδιωτικό αρχείο της, που μας επέτρεψε να δημοσιευτεί στον «ΟΡΦΕΑ». |
«Η Ελένη του Μάη» (το χειρόγραφο των στίχων) | |
Το πασίγνωστο αυτό τραγούδι του Κώστα Κινδύνη, σε μουσική του Γιάννη Γλέζου, με ερμηνευτή το Γιάννη Πουλόπουλο, βρίσκεται στον ομώνυμο δίσκο του Γιάννη Γλέζου «Η Ελένη του Μάη» (ΛΥΡΑ, 1968). Όπως μου είπε, στη συνέντευξή της, η σύζυγος του Κώστα Κινδύνη, η κ. Ελένη Κινδύνη, το τραγούδι αυτό «… το έγραψε για τη μητέρα του, που δεν την γνώρισε ποτέ, αφού πέθανε όταν ο Κώστας ήταν μόλις 40 ημερών, στις 18 του Μάη»! Ακολουθούν οι στίχοι του τραγουδιού(από το βιβλίο, Κώστας Κινδύνης, Τα τραγούδια(επιλογή), εκδ. Γαβριηλίδη, Αθήνα 2007, σελ. 17 – 18) και το χειρόγραφο του στιχουργού: Η Ελένη του Μάη / Που πήγες Ελένη | ![]() |
«Τι να τα κάνεις τα φτερά» (3 χειρόγραφες παραλλαγές του τραγουδιού) | |
Το τραγούδι «Τι να τα κάνεις τα φτερά» του Κώστα Κινδύνη, σε μουσική του Χρήστου Γκάρτζου, με ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα, βρίσκεται στον δίσκο του Γιώργου Νταλάρα «Άπονα μάτια» (MINOS/EMI, 1985). | Τι να τα κάνεις τα φτερά (οι στίχοι του τραγουδιού όπως αυτό κυκλοφόρησε) Πως να πετάξω στα ψηλά / που είναι τα χέρια μου φτωχά κι εδώ χρειάζονται φτερά / τη μοίρα μου ν’ αλλάξω. * * * * * Μα τα φτερά μας βγαίνουνε / την ώρα που πεθαίνουμε στου κάτω κόσμου τα βαθιά / τι να τα κάνεις τα φτερά. * * * * * Πώς να σε πάρω αγκαλιά / που ’χω στα χέρια μου καρφιά κι εσύ ζητάς να βρω φτερά / ψηλά να σ’ ανεβάσω. |
Πώς να κρατήσεις (α’ παραλλαγή) Πώς να πετάξεις στα ψηλά / έχεις τα χέρια σου φτωχά κι εδώ χρειάζονται φτερά / τη μοίρα σου ν’ αλλάξεις. * * * * * Μα τα φτερά μας βγαίνουνε / την ώρα που πεθαίνουμε, στου κάτω κόσμου τα βαθιά / τι να τα κάνεις τα φτερά. * * * * * Αν γεννηθείς στα χαμηλά / θα πέσεις πάνω στα βουνά και δεν υπάρχουν πουθενά / φτερά για να πετάξεις. * * * * * Ενός αγγέλου τα φτερά / (να ’χα μονάχα μια βραδιά) να ’χα μονάχα μια φορά να ’φερνα γύρα(βόλτα) το ντουνιά(να πάω να βρω την απονιά) τα μάτια μου πριν κλείσω(και να την γονατίσω) * * * * * Ενός αγγέλου τα φτερά / να ’χα μονάχα μια φορά για να πετάξω μια βραδιά / τον κόσμο να γυρίσω (να ‘πα να ρίξω μια ματιά) * * * * * Θέλω να δω τη διαφορά / μ’ ενός αγγέλου τα φτερά να ’χω τον κόσμο ζωγραφιά / τα μάτια μου πριν κλείσω. | ![]() |
Τα φτερά (β’ παραλλαγή) Πώς να πετάξεις(ω) στα ψηλά / έχεις τα χέρια σ(μ)ου φτωχά κι εδώ χρειάζονται φτερά / τη μοίρα σ(μ)ου ν’ αλλάξεις(ω). * * * * * Μα τα φτερά μας βγαίνουνε / την ώρα που πεθαίνουμε στου κάτω κόσμου τα βαθιά / τι να τα κάνεις(ω) τα φτερά. * * * * * Πώς να σε πάρω αγκαλιά / που ’χω στα χέρια μου καρφιά(έχω τα χέρια στα καρφιά) και συ ζητάς να βρω φτερά(πώς να στα δώσω γι’ αγκαλιά) / ψηλά να σ’ ανεβάσω. * * * * * Με τους αγγέλους διαφορά / έχουμε μόνο δυο φτερά αυτά μας λείπουν μοναχά / γι’ αυτό δεν ανεβαίνουνε. * * * * * Πώς να σε πάρω αγκαλιά / που ’χω στα χέρια μου καρφιά και ζητάς να ’χω φτερά / ψηλά να σ’ ανεβάσω. * * * * * Ενός αγγέλου τα φτερά / να ’χα μονάχα μια φορά να ‘φερνα βόλτα το ντουνιά / τα μάτια μου πριν κλείσω. * * * * * Εσύ κι εγώ στα χαμηλά / πέφτουμε πάνω σε βουνά και δεν υπάρχουν πουθενά / φτερά για να πετάξεις. | ![]() |
Τα φτερά (γ’ παραλλαγή) Πώς να πετάξεις στα ψηλά / έχεις δυο χέρια μοναχά(έχεις τα χέρια σου φτωχά) κι εδώ χρειάζονται φτερά τη μοίρα σου ν’ αλλάξεις * * * * * Μα τα φτερά δε βγαίνουνε / παρά μονάχα τη στιγμή(παρά την ώρα τη στερνή) που εμείς(την ώρα που) πεθαίνουμε στου κάτω κόσμου τα νερά / τι να τα κάνεις τα φτερά. * * * * * Πώς να σε πάρω αγκαλιά(απ’ τη φωτιά) / έχω στα χέρια μου καρφιά * * * * * Για να σ’ αρπάξω απ’ τη φωτιά / εδώ χρειάζονται φτερά κι έχω στα χέρια μου καρφιά * * * * * Πώς να σ’ αρπάξω απ’ τη φωτιά έχω στα χέρια μου καρφιά κι εδώ χρειάζονται φτερά * * * * * Πώς να σε πάρω αγκαλιά / που ’χω στα χέρια μου καρφιά και συ ζητάς φτερά / ψηλά να σ’ ανεβάσω. * * * * * Άμα δεν έχεις τα φτερά δύο … ανάσα μοναχά κάνεις δυο βόλτες μοναχά * * * * * Πώς να την ψάξεις τη χαρά / γεννήθηκες στη συμφορά άμα δεν έχεις τα φτερά / να βγεις και να τα ψάξεις * * * * * Πώς να κρατήσεις διαφορά / να μην σε πιάσει η συμφορά άμα δεν έχεις τα φτερά / τώρα που … ν’ υπάρχεις | ![]() |
Ένα άτιτλο ανέκδοτο τραγούδι με το Γιώργο Νταλάρα | |
![]() Ακολουθούν οι στίχοι, αυτού του άτιτλου – ανέκδοτου τραγουδιού, τους οποίους και δημοσιεύω με την άδεια της κ. Ελένης Κινδύνη. Ελπίζω, κάποια, στιγμή, ο συνθέτης του τραγουδιού, ο Χρήστος Γκάρτζος κι ο ερμηνευτής του, ο Γιώργος Νταλάρας, να το κυκλοφορήσουν. Είναι, φυσικά, δική τους απόφαση. Για να προϊδεάσω μόνο, θα αναφέρω, ότι πρόκειται για ένα πολύ όμορφο χασάπικο, χαρακτηριστικό του συνθετικού και στιχουργικού ύφους του Γκάρτζου και του Κινδύνη αντίστοιχα. Το κομμάτι ξεκινά μ’ ένα πανέμορφο ταξίμι με μπουζούκι, η δε ερμηνεία του Γιώργου Νταλάρα είναι εκφραστικότατη, με μια φρεσκάδα στη φωνή κι ωραία “νταλαρικά γυρίσματα” στα ρεφρέν: Εφώναξα και φύγαν τα πουλιά / τους μίλησες και μου γυρίσαν πίσω |
«Όταν τραγουδάω» (1 χειρόγραφη παραλλαγή) | |
| Όταν τραγουδάω (οι στίχοι του τραγουδιού όπως αυτό κυκλοφόρησε) ‘Όταν τραγουδάω μόνη μου τα βράδια / είναι για να πέσω στη φωτιά είναι που μετράω πάλι τα σημάδια / απ’ τα σκουριασμένα σου φιλιά. Όταν τραγουδάω μόνη μου τα βράδια / είναι για να πέσω στη φωτιά είναι που σε φέρνω μέσα στα σκοτάδια / για να σε δικάσει η μοναξιά. Ποιος μου το πληρώνει το παράλογο την πίκρα που με λιώνει να τη γυρεύω εγώ. Όταν τραγουδάω μόνη μου τα βράδια / σπρώχνω το μαχαίρι πιο βαθιά για να μην ξεχάσω πόσα χτυποκάρδια / πλήρωσα γι’ αυτή την ερημιά. Όταν τραγουδάω μόνη μου τα βράδια / βάζω στο λαιμό μου τη θηλιά και σε ξαναφέρνω στη ζωή την άδεια / για να σε χορτάσω μια σταλιά. |
Τι με περιμένει (η χειρόγραφη παραλλαγή του) Όταν τραγουδάω μόνη μου τα βράδια / είναι που σε φέρνω στην καρδιά κι όταν σου μαλώνω, βάζω τα σημάδια / κι είναι όλα τα λόγια πέτρινα σημάδια. Είναι που μετράω, πάλι τα σημάδια / απ’ τα πικραμένα σου φιλιά. Όταν τραγουδάω μόνη μου τα βράδια / είναι που σε φέρνω στην καρδιά είναι που μετράω πάλι τα σημάδια / απ’ τα πικραμένα (σκουριασμένα) σου φιλιά. Όταν τραγουδάω μόνη μου τα βράδια / σπρώχνω το μαχαίρι πιο βαθιά μήπως και ξεχάσω τόσα χτυποκάρδια (για να μην ξεχάσω τόσα χτυποκάρδια) (μήπως και ξεχάσω τα δικά σου χάδια) / πλήρωσα γι’ αυτή την ερημιά. Όταν τραγουδάω μόνη μου τα βράδια / είναι για να πέσω στη φωτιά είναι που σε φέρνω μέσα στα σκοτάδια / για να σε δικάσει η μοναξιά. Ποιος μου το πληρώνει / το παράλογο αυτό που με σκοτώνει κι όμως να θέλει να το … κι όμως με θέλει να το … να με θέλει να το … … Παράλογο καλό / είμαι στη ζωή αυτό που με σκοτώνει / να με κρατάει ζωντανή αυτό που με σκοτώνει … | ![]() |
«Το φορτηγό» (2 χειρόγραφες παραλλαγές του τραγουδιού) | |
Το τραγούδι «Το φορτηγό» του Κώστα Κινδύνη, σε μουσική του Σταύρου Κουγιουμτζή, με ερμηνευτή το Γιώργο Νταλάρα, βρίσκεται στο δίσκο των Κουγιουμτζή – Νταλάρα «Τρελοί και άγγελοι»(MINOS/EMI, 1986). | Το φορτηγό (οι στίχοι του τραγουδιού όπως αυτό κυκλοφόρησε) Ξεκίνησες το χάραμα στ’ αγιάζι / μ’ εκείνο το παλιό το φορτηγό το χάρο που σου πάτησε το γκάζι / τον είχες μια ζωή συνοδηγό. Εσύ ένα τραγούδι είχες μόνο / θα σπάσω τη φωνή μου να μη βγει θα κόψω απ’ το τραγούδι τ’ οξυγόνο / να σβήσει όπως έσβησες εσύ. Που να ’ξερα να ζήταγα τη χάρη / μια κι ήμασταν μαζί από παιδιά και μένα συντροφιά να μ’ είχες πάρει / ταξίδι μακρινό στη λησμονιά. |
Το φορτηγό (α΄ παραλλαγή) Ξεκίνησες το χάραμα στ’ αγιάζι / με κείνο το παλιό το φορτηγό το χάρο που σου πάτησε το γκάζι / τον είχες μια ζωή συνοδηγό. Που να ’ξερα να ζήταγα τη χάρη / μια κι ήμασταν μαζί από παιδιά και μένα συντροφιά να με ’χες πάρει / πριν μας χωρίσει ο χάρος την καρδιά στερνό ταξίδι μεσ’ την λησμονιά. Τ’ αμάξι με φανάρια ραγισμένα / τα φώτα του σβησμένα στο γκρεμό λες κι ήταν δυο καντήλια αναμμένα / για σένα στο στερνό σου πρωινό. Εσύ ένα τραγούδι είχες(ήσουνα) μόνο / θα σπάσω τη φωνή μου να μη βγει θα κόψω απ’ το τραγούδι τ’ οξυγόνο / να σβήσει όπως έσβησες κι εσύ. Τ’ αμάξι με δυο μάτια δακρυσμένα / τα φώτα του αναμμένα στο γκρεμό συντρίμμι κι όμως έκλαιγε για σένα / που σ’ είχε τόσα χρόνια οδηγό. Που να ’ξερα να ζήταγα τη χάρη / μια κι ήμαστε μαζί από παιδιά μαζί σου συντροφιά να μ’ είχες πάρει / (πριν μας χωρίσει ο χάρος την καρδιά) στερνό ταξίδι για τη λησμονιά. Τ’ αμάξι με φανάρια ραγισμένα / τα φώτα του αναμμένα στο γκρεμό λες κι ήτανε δυο μάτια δακρυσμένα / που ‘κλαιγαν στο δικό σου τον χαμό. | ![]() |
Το φορτηγό (β’ παραλλαγή) Ξεκίνησες το χάραμα στ’ αγιάζι / με εκείνο το παλιό το φορτηγό το χάρο που σου πάτησε το γκάζι / τον είχες μια ζωή συνοδηγό. Κι ένα φλιτζάνι αδειανό / με κατακάθι ουρανό ο τελευταίος ο καφές σου / το τέρμα σου και το ποτέ σου. Μ’ ένα φλιτζάνι αδειανό / τώρα τον χάρο τον κερνώ τις τελευταίες τις στιγμές σου / το τέλος σου και το ποτέ σου. Τ’ αμάξι είχε τα φώτα δακρυσμένα / εκείνο το θλιμμένο πρωινό τ’ αμάξι που ξεψύχησε με σένα / σ’ αυτό το δρομολόγιο το στερνό. | ![]() |
«Χαμένος ήχος» (1 χειρόγραφη παραλλαγή) | |
Χαμένος ήχος (οι στίχοι του τραγουδιού όπως αυτό κυκλοφόρησε) Μην επιμένεις άλλο πια Μαρία / μ’ εκείνη την παλιά φωτογραφία από όνειρα παλιά ν’ αδειάσει ο τοίχος / είναι παλιός, είναι χαμένος ήχος. Και θέλει νιάτα και καρδιά η ελευθερία / μην επιμένεις άλλο πια Μαρία / μην επιμένεις άλλο πια Μαρία. Μας βασανίζει του καιρού μας η ανία / κλείσαν τα σύνορα του κόσμου μας Μαρία και τα συνθήματα γινήκαν μόνο λέξεις / εδώ που φτάσαμε δεν έχεις να διαλέξεις. Είμαστε απέξω απ’ αυτή την ιστορία / μη με πικραίνεις άλλο πια Μαρία / μη με πικραίνεις άλλο πια Μαρία. Μην επιμένεις άλλο πια Μαρία / να με θυμάσαι στον ΕΛΑΣ επιλοχία τα χρόνια δεν τα παίρνεις πίσω / ήρθ’ ο καιρός πια να τη σκίσω. Εκείνη την παλιά φωτογραφία / μη με πικραίνεις άλλο πια Μαρία / μη με πικραίνεις άλλο πια Μαρία. | |
Χαμένος ήχος (η χειρόγραφη παραλλαγή του) Μη με πικραίνεις άλλο πια Μαρία με κείνη την παλιά φωτογραφία ν’ αδειάσει από όνειρα ο τοίχος είναι παλιός χαμένος ήχος και θέλει νιάτα και φωνή η ελευθερία μη με πικραίνεις άλλο πια Μαρία. Μας ήρθε γράμμα από το γιο στη Γερμανία τον έχει αρπάξει μια βαριά βιομηχανία κι όλο συχνότερα εσύ κλαις εγώ που βήχω κι είναι ντροπή να μ’ αγαπάς για να πετύχω ρευματισμούς, νεφρά κι ημικρανία μη με πικραίνεις άλλο πια Μαρία. Μη με πικρ … κλπ. να με θυμάσαι στον ΕΛΑΣ επιλοχία τα χρόνια δεν τα φέρνεις πίσω ήρθε ο καιρός πια να τη σχίσω εκείνη την παλιά φωτογραφία μη με πικρ … κλπ. | ![]() |
Ιωάννα μου» (1 χειρόγραφη παραλλαγή) | |
Το τραγούδι «Ιωάννα μου» του Κώστα Κινδύνη, σε μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου, με ερμηνευτή τον Γιάννη Πάριο, βρίσκεται στον δίσκο «Ξαρχάκος - Πάριος»(MINOS/EMI, 1986). Ιωάννα μου (οι στίχοι του τραγουδιού όπως αυτό κυκλοφόρησε) | ![]() |
Ιωάννα μου (το χειρόγραφο προσχέδιο) Ιωάννα μου / που μοιάζεις με την μάνα μου όταν σταυρώνεσαι και κλαις / κι ούτε το πόνο σου μου λες ούτε και παίρνεις συμβουλές / απ’ την ορφάνια σου. Μόνο φυτεύεις μύρο μου / τα κάγκελα τριγύρω μου μόνο μου φέρνεις μοίρα μου / στα χείλια την αρμύρα μου. Ιωάννα μου / ξεχνάς τη περηφάνια μου / κι όλο τα λάθη μου μετράς. |
Ένα χειρόγραφο του Μίκη Θεοδωράκη | |
|
Οι φωτογραφίες | |
![]() | ![]() |
Γιώργος Νταλάρας Φωτογραφία του – 20χρονου - Γιώργου Νταλάρα, με χειρόγραφη αφιέρωσή του προς τον Κώστα Κινδύνη, λόγω της συμμετοχής του, ως ερμηνευτή, στο δίσκο «Συνάντηση»(ΜΙΝΟΣ, 1969), σε μουσική Άγγελου Σέμπου και σε στίχους Κώστα Κινδύνη. Στην αφιέρωση γράφει : «Στον ποιητή της “Συνάντησης”. Με αγάπη, Γιώργος». | Γιάννης Καλατζής Φωτογραφία του Γιάννη Καλατζή, με χειρόγραφη αφιέρωσή του προς τον Κώστα Κινδύνη, λόγω της συμμετοχής του, ως ερμηνευτή, στον δίσκο «Συνάντηση»(ΜΙΝΟΣ, 1969), σε μουσική του Άγγελου Σέμπου και σε στίχους του Κώστα Κινδύνη. Στην αφιέρωση γράφει : «Στον φίλο μου Κώστα Κινδύνη. Με αγάπη, Γιάννης Καλατζής». |
![]() | ![]() |
Σωτηρία Μπέλλου Ο Κώστας Κινδύνης(όρθιος αριστερά) με τη Σωτηρία Μπέλλου και τον Σταύρο Ξαρχάκο(πλάτη), κάνουν πρόβες(Αύγουστος 1978), στο σπίτι του Ξαρχάκου, για τη συναυλία που δόθηκε την ίδια εποχή στο Λυκαβηττό και στην οποία παρουσιάστηκαν κομμάτια από το, ανέκδοτο μέχρι σήμερα, έργο τους «Βάσκος Ήλιος». | Βίκυ Μοσχολιού Ο Κώστας Κινδύνης με τη Βίκυ Μοσχολιού και το συνθέτη Τάκη Μπουγά, κατά την ηχογράφηση του δίσκου τους «Γυμνό»(CBS / 1987). |
Οι απόψεις και οι σκέψεις των συνεργατών του Ορφέα δεν ταυτίζονται απαραίτητα με τη γνώμη του περιοδικού.
Απαγορεύεται αυστηρά η χρήση και η αναδημοσίευση του συνόλου ή μέρους των άρθρων του Ορφέα, χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων του περιοδικού και του συντάκτη και χωρίς ταυτόχρονη αναφορά της επωνυμίας του περιοδικού, του ονοματεπωνύμου του συντάκτη και του ακριβούς συνδέσμου του άρθρου
Απαγορεύεται αυστηρά η χρήση και η αναδημοσίευση του συνόλου ή μέρους των άρθρων του Ορφέα, χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων του περιοδικού και του συντάκτη και χωρίς ταυτόχρονη αναφορά της επωνυμίας του περιοδικού, του ονοματεπωνύμου του συντάκτη και του ακριβούς συνδέσμου του άρθρου
Η γνώμη σας ... Προσθήκη σχολίου